Burze to bardzo gwałtowne i najczęściej występujące zjawiska pogodowe w czasie wiosny i lata w Polsce. Gwałtowne burze powodują ogromne zniszczenia wśród budynków i pięknej natury. Wielu obawia się gwałtownych burz podczas nocy. Zapewne zastanawiałeś się jak powstaje burza? W tym artykule wyjaśnimy podstawowe pojęcia na temat powstawania tego ciekawego zjawiska.
Burza powstaje w wyniku zderzenia zimnych oraz ciepłych mas powietrza. Do powstania burzy przyczynia się wilgoć oraz niestabilne powietrze. Rozwój chmur burzowych i wilgotny zimny wiatr, zwiastują burzę, która niebawem nadejdzie. W każdej godzinie na świecie pojawia się nawet 760 burz. Chmury tworzące burzę to najczęściej Cumulonimbusy. To siła nośna wypycha powietrze ku górze, tworząc chmury tego rodzaju. Przeciętna chmura Cumulonimbus zawiera nawet 400 tys. ton wody i rozciąga się w pionie w obszarach tropikalnych do 18-20 kilometrów. W Polsce w budowie pionowej wysokość tych chmur dochodzi do 16 kilometrów. Najbardziej sprzyjające miesiące do rozwoju chmur burzowych to okres od kwietnia do października.
Rodzaje występujących burz
Burze dzielimy na dwa rodzaje: burze wewnątrzmasowe oraz burze frontalne. Wewnątrzmasowe dzielą się na kolejne dwie kategorie: burze termiczne (konwencyjne) i adwekcyjne.
Burze termiczne konwencyjne
Burze termiczne są typowe dla rejonów okołorównikowych, w Polsce występują od kwietnia do września. Ciepłe i wilgotne masy powietrza są sprzyjającym czynnikiem występowania burz termicznych. Słońce nagrzewające powierzchnię ziemi przekazuje energię cieplną do przypowierzchniowych pokładów powietrza. Nagrzewając się traci swoją gęstość, a następnie zaczyna podnosić się do góry i przekazuje ciepło. Proces oddawania ciepła powiązany z ruchami materii cieczy określamy pojęciem konwekcji. Komin termiczny to pionowy ruch unoszący powietrze ku górze. Prąd konwekcyjny to ruch materii wynikający z różnic temperatur. Chmura Cumulonimbus w głównej fazie ma największe rozmiary i jest zróżnicowana pod względem składu. Prądy wstępujące i zstępujące osiągają swój szczyt w stadium dojrzałym
Burze wewnątrzmasowe adwekcyjne
Burze adwekcyjne są mniej rozbudowane w porównaniu z burzami termicznymi oraz frontowymi. Stwarzają gorsze warunki do pojawiania się wyładowań atmosferycznych. Napływ zimnego i suchego powietrza stwarza warunki do powstawania burz adwekcyjnych. Różnica gęstości powoduje powstanie prądów wznoszących i tworzenie się chmur o budowie pionowej. Powstają na obszarze za zimnym frontem ponad którym przemieszczają się chłodne masy powietrza polarnomorskiego lub arktycznego. W Polsce burze adwekcyjne mogą pojawiać się przez cały rok, jednak najczęściej występują od wiosny do jesieni, pojawiaja się też w postaci burz śnieżnych.
Burze frontalne
Wyróżniają się dużą zmiennością, intensywnymi zjawiskami atmosferycznymi i występują bezpośrednio na froncie. Burze frontowe związane są z frontem chłodnym, podczas wyparcia ciepłego powietrza zwrotnikowego przez powietrze polarnomorskie. Rozwojowi tego rodzaju burzy pomaga duża ilość wody w powietrzu oraz sytuacja w której stykają się masy powietrza o dużych różnicach wilgotności i temperatury. Podczas występowania burz frontalnych niebezpieczne są duże sumy opadów deszczu, które mogą spowodować powodzie. Burze frontalne występują najczęściej od kwietnia do października.
Fazy powstawania burzy
Zanim pojawi się burza i usłyszymy charakterystyczny grzmot, to w chmurze burzowej powstaje pole elektryczne. Jak powstaje burza? Etapy powstawania burzy dzielimy na trzy fazy: fazę wzrostu, fazę dojrzałą, fazę rozpadu.
- Pierwszą fazą powstawania burzy jest unoszenie się ciepłego powietrzu ku górze. Ciepłe powietrze jest lżejsze od powietrza zimnego, znajdującego się w górnych warstwach ziemskiej atmosfery. Temperatura na górze może wynosić do -600 stopni Celsjusza.
- Ciepłe masy powietrza zaczynają się unosić a temperatura powietrza spada zazwyczaj na wysokości kilkunastu kilometrów nad ziemią. Spadek temperatury powoduje wzrost wagi powietrza.
- Ciągle ochładzane powietrze przeradza się z pary wodnej w krople wody. Pod wpływem kondensacji pojawia się zaczątek chmury burzowej. Zjawisko to powoduje wydzielanie się dużej ilości energii (ciepła).
- Porcje gorącego i wilgotnego powietrza unoszą się ku górnym warstwom atmosfery i przyczyniają się do rozszerzania chmury burzowej. Ciepłe powietrze unosi się na wysokości powyżej 12 kilometrów w naszym klimacie.
- W czasie gdy ciepłe powietrze unosi się do góry to zimniejsze powietrza opada. Zderzenie kryształków lodu (w górnej części) z kroplami wody (w dolnej części), powoduje ich naelektryzowanie.
- Wyładowania burzowe powstają w środku chmury lub między chmurą, a powietrznią ziemi.
- W momencie, gdy przeważa prąd zstępujący, chmura burzowa zanika.
Jeżeli chcesz na bieżąco śledzić wyładowania burzowe wykorzystaj radar burz dostępny na naszej stronie. Radary burzowe rozmieszczone w całej Europie pozwolą na dokładne śledzenie przemieszczających się frontów burzowych.